Վահան Տերյանի տուն-թանգարանը հենց իր ծննդավայրում է՝ հայրական տանը, որը գտնվում է Ջավախքի Գանձա գյուղում: Իսկ ինչպե՞ս է Տերյանը Երևան քաղաքում:
Փողոցն անվանվել է Տերյան՝ ի պատիվ բանաստեղծ Վահան Տերյանի: Գտնվում է Երևանի Կենտրոն վարչական շրջանում: Սկսվում է Անտոն Քոչինյան-Բուզանդ փողոցների խաչմերուկից, ավարտվում՝ Սարալանջի ոլորաններից: Փողոցը բավականին երկար է, որտեղ էլ գտնվում են մայրաքաղաքի ամենահայտնի կառույցների մեծ մասը: Տերյան փողոցում գտնվում է Հայաստանի Ազգային գրադարանը, Ճարտարապտության և շինարարության համալսարանը, Խնկո-Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանը, Վահան Տերյանի հուշարձանը (տեղադրվել է երկու հազար թվականին), Վարք հավերժության քանդակը, Բարեկամության ձեռքերի քանդակը և այլն: Վահան Տերյանի մեկ հուշարձան էլ գտնվում է Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքում՝ Չինարի պուրակում, որը տեղադրվել է երկու հազար յոթ թվականին:
7-ого Января – Наш лагерь начался. Мы сходили на танцы и выучили новый танец по имени << Аршалуйс>> Мы ознакомились с тем что будем в дальнейшем делать в лагере.
18-ого Января-Мы пошли на каток, поскольку я и мои подруги хорошо катались мы превосходно провели время.
В зимнем лагере мы пошли смотреть сказку братьев Гримм «Золушка».
Мы всей группой поехоли в горы <<Սեվաբերդ>>․ Там было очень весело. Мы скатоволись с горы на ватрушках!
Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճում են, զարգանում, նյութափոխանակություն են կատարում, բազմանում և այլն։ Ներկայումս բնութագրված են մոտ տասը հազար բակտերիա, սակայն իրականում գոյություն ունի միլիոնից ավելի տարբեր տեսակի բակտերիաներ։ Բակտերիաները կյանքի նախնական ձևերն են։ Դրանք շատ փոքր են և տեսանելի են միայն մանրադիտակով։ Մի կաթիլ ջրում հանգիստ կարող են ապրել 40 միլիոն բակտերիաններ։ 1 գրամ հողում կարող է լինել 300 հազարից մինչև 90 միլիոն բակտերիա։
Սովորաբար բակտերիաների երկարությունը չի անցնում մի քանի միկրոմետրից և լինում են տարբեր ձևերի։ Բակտերիաները տարածված են ամենուր՝ հողում, ջրում, օդում, բույսերի, կենդանիների և մարդկանց օրգանիզմներում։ Դրանց կարելի է հանդիպել այնտեղ, որտեղ թվում է, թե կյանքի գոյության համար անհրաժեշտ պայմաններ չկան։ Ըստ տարբեր հաշվարկների աշխարհում կա հինգ նոնիլլիոն բակտերիա։
Արագաստանավն նախ անցել է 120 կմ, ապա՝ դրա 1/4-ը, որից հետո՝ արդեն անցածի 2/3-ը։ Արագաստանավի անցած ամբողջ ճանապարհը 40 կմ ավելին է, քան մնացած ճանապարհի կեսը։ Ընդհամենը որքա՞ն ճանապարհ պիտի անցնի առագաստանավը։
Մենք նշում ենք Ամանորը իմ տատիկի տանը ։ Ես ամեն տարի ժամը 12-ից հետո բաժանում եմ նվերները ։Ես շատ եմ սիրում այս տոնը, որովհետև այդ տոնը բոլորին ուրախեցնում է ։Ամեն տարի մենք միասին պատրաստում ենք շատ համեղ ուտեստներ։ Տոնածառը միշտ զարդարում ենք դեկտեմբերի 25-ին ։
Թող ամենալավն ու խաղաղավետը լինեն Նոր տարվա առաջին օրը, հաջորդ օրերը և մնացած բոլոր օրերը: Մաղթենք, որ Նոր տարին խաղաղավետ լինի, խաղողավետ լինի, հացավետ լինի: Թող Նոր տարին աշխարհին խաղաղության մեջ պահի, փակի չարիք բերող ուժերի ճամփան; Մաղթենք, որ Ամանորը խաղաղառատ, բերքառատ և լուսառատ լինի և անկատար չթողնի ոչ մեկի բարի ցանկությունը: Ամանոր, տարին խաղաղ պահիր, մեր տունն ու տեղը՝ շեն ու առատ:
Առաջադրանք: Ինքդ գրիր ամանորյա մաղթանքներ՝ ուղղված ընտանիքիդ, աշխարհին:
Այս Նորտարի թող խաղաղություն լինի ողջ աշխարին։ Թող ընտանիքս առողջ լինի։ Թող եղպայրս ուախ լինի։
4․ Հայկական թագավորությունների անկախացումը։ էջ 76-80
ԿԱՏԱՐԵ՛Ք ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐԸ։
1․ Ք․ա․ 4-րդ դարի վերջին ո՞ր հզոր տերությունն էր Հայա9ստանի հարավային հարևանը։ Սելևկյան տերությունը։
2․ Ք․ա․ 3-րդ դարում ի՞նչ հայկական թագավորություններ գոյություն ունեին։ Մեծ և Փոքր Հայքի թաքավորություններ։
3․ Ովքե՞ր էին իշխում Կոմմագենեում և Ծոփքում։ Կոմմագենեում՝ Սամոս (Շամ) Երվանդականը, Ծոփքում՝ Արշամը։
4․ Ովքե՞ր էին Արտաշես 1-ինը և Զարեհը, և ինչպե՞ս գրավեցին Մեծ Հայքն ու Ծոփքը։ Արտաշես 1-ինը Մեծ Հայքի թագավորն էր, Զարեհը Ծոփքի։ Արտաշես 1-ինը Սարաստանից, Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին միավորեց անջատված շրջանները։ Զարեհի մահից հետո Արտաշեսը որոշեց Ծոփքն էլ միավորել Մեծ Հայքին, սակայն դա արեց նրա թոռը՝ Տիգրան 2-րդ Մեծը։
5․ Ինչպե՞ս և ե՞րբ անկախացան Մեծ Հայքն ու Ծոփքը։ Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պարտություն կրեցին Հռոմից։ Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությունից օգտվելով՝Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը։ Ք․Ա 189 թ․։
6․ Արտաշես 1-ինը ո՞ր երկրներից ետ վերադարձրեց հայկական հողերը։ Արտաշեսը 1- ինը Մարաստանից, Վրաստանից, Պոնտոսից, Սելևկյան պետությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց հայկական հողերը:
Հայկական թագավորությունների ան- կախացումը: Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ Ք. ա. 190 թ. տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պարտություն կրեցին Հռոմից: Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությունից օգտվելովՔ. ա. 189 թ. Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը: Հռոմը, որին ձեռնտու էր իր հակառակորդ Սելևկյան տերու թյան թուլացումը, անմիջապես ճանաչեց նրանց անկախությունը: Մեծ Հայքի նորահռչակ թագավորու թյունն իր հիմնադրի անունով կոչվում է Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը: Ք. ա. 180-ական թթ. Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր: Քիչ ավելի ուշ՝ Ք. ա. 163 թ., անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր: Այդպիսով Ք. ա. II դարից կային չորս հայ- կական թագավորություններ` Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն: Արտաշես I-ը և հայկական հողերի միավորումը: Սելևկյան պետությունն արել էր ամեն ինչ, որ թուլացնի Հայաստանը: Ք. ա. 201-190 թթ. ընթացքում Ծոփքից բացի Մեծ Հայքից անջատվել էին սահմա-նամերձ այլ շրջաններ ևս: Առիթից օգտվել էին նաև հարևան պետություններընվաճելով հայկական մի շարք տարածքներ: Արտաշես I-ի (Ք.ա. 189-160 թթ.) առաջնահերթ խնդիրներից էր Մեծ Հայքից անջատված ված տարածքները տարածքները վ վերադարձնելը: Նա Մարաստանից (Ատրպատականից), Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց անջատված շրջանները: Փաստորեն, Արտաշես I-ը Մեծ Հայքի թագավորության մեջ միավորեց հայկա- կան տարածքների մեծագույն մասը: Այդ պատճառով էլ հույն պատմիչ Պոլիբիոսը նրան անվանում է «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»: Զարեհի մահվանից հետո Արտաշես I-ը փորձեց Մեծ Հայքին վերամիավորել նաև Ծոփքի թագավորությունը: Դա, սակայն, չհաջողվեց: Այդ ծրագիրը հետագայում իրականացրեց Արտաշես I-ի թոռը` Տիգ- րան II Մեծը:
Արտաքին քաղաքականության մեջ ևս Արտաշես I-ը հասավ լուրջ ձեռքբերումների: Ք. ա. 183-179 թթ. Փոքր Ասիայի տարածքում հինգ փոքր պետություններ պատերազմ էին մղում միմյանց դեմ: Որպես տարածաշրջանի ազդեցիկ երկու ուժեր` Հռոմեական պետությունն ու Մեծ Հայքը միջամտեցին պատերազմի դադարեց- ման համար: Հաշտության պայմանագրի կնքման ընթացքում Արտաշես I-ը կարողացավ ընդարձակել Փոքր Հայքի տարածքը Պոնտոսի հաշվին: Նրա նպատակը հեռանկարում հայկական բոլոր հողերը մեկ թագավորության մեջ միավորելն էր: Նա վարում էր իր գլխավոր հակառա կորդ Սելևկյան տերությանը թուլացնելու քաղաքականություն: Երբ Մարաստանի սատրապ Տիմարքոսն ապստամբեց Սելևկյանների դեմ և իրեն հռչակեց անկախ թագավոր, Արտաշես I-ն անմիջապես օգնեց նրան իր զորքերով:
Երբ է տեղի ունեցել Մարգանեսիայի ճակատամարտը Ճակատամարտը տեղի է ունեցել 190 թվականին։ Ի՞նչ նշանակություն է ունեցել այն Հայաստանի համար: Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրություններից օգտվելով՝ Ք․ա․ 189 թ․ Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը։
Ե՞րբ են անկախացել Ծոփքը և Փոքր Հայքը: Ո՞վ էր Փոքր Հայքի արքան Ք. ա. 180–ական թվականներին: Արքան՝ Միհրդատ Երվանդականն էր։ Ք․ա․ 180-ական թթ․։
Ե՞րբ և ում գլխավորությամբ է հռչակվել Կոմմագենեի անկախ թագավորությունը: Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը։ Ք․ա․ 180-ական թթ․ Փոքր Հայքի արքան ՄիհրդատԵրվանդականն էր։ Քիչ ավելի ուշ՝ Ք․ա․ 163 թ․ անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր։
Ե՞րբ է գահակալել Արտաշես I-ը: Ք․ա․ 189-160։
Ո՞ր երկրներից է նա հետ գրավել հայկական հողերը: Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը։ Ք․ա․ 180-ական թթ․ Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր։ Քիչ ավելի ուշ՝ Ք․ա․ 163 թ․ անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր։
Ինչո՞ւ է հույն պատմիչ Պոլիբիոսը Արտաշես I-ին անվանել «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»: Նա Մարաստանից (Ատրպատականից), Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ՝ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեցանջատված շրջանները։
Ներկայացրեք Արտաշես I-ի արտաքին քաղաքականության արդյունքները: Արտաքին քաղաքականության մեջ ևս Արտաշես 1-ը հասավ լուրջ ձեռքբերումների։ Ք․ա․ 183-179 թթ․ Փոքր Ասիայի տարածքում 5 փոքր պետություններպատերազմ էին մղում միմյանց դեմ։ Որպես տարածաշրջանի 2 ազդեցիկ ուժեր՝ Հռոմեական պետությունն ու Մեծ Հայքը միջամտեցին պատերազմի դադարեցման համար։
Երվանդունիներ՝ թագավորական դինաստիա Հայաստանում մ.թ.ա. 570 – մ.թ. 72 թվականներին։ Կոչվում է հիմնադրի՝ Երվանդ Սակավակյացի անունով։ Որպես թագավորներ և սատրապներ Հայաստանում իշխել են մ.թ.ա. 570-201 թվականներին։ Պատմահայր Մովսես Խորենացին տեղեկացնում է, որ մ.թ.ա. 7-րդ դարի առաջին կեսին Հայկական լեռնաշխարհի հարավ-արևմուտքում վերականգնվել էր Հայկազունների տոհմի իշխանությունը՝ Սկայորդու գլխավորությամբ։
Հայկական թագավորությունների ան- կախացումը: Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ Ք. ա. 190 թ. տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պար տություն կրեցին Հռոմից: Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությու- նից օգտվելով Ք. ա. 189 թ. Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգ- նեցին անկախությունը: Հռոմը, որին ձեռն- տու էր իր հակառակորդ Սելևկյան տերու թյան թուլացումը, անմիջապես ճանաչեց նրանց անկախությունը: Մեծ Հայքի նորահռչակ թագավորու- թյունն իր հիմնադրի անունով կոչվում է Արտաշեսյան։ Թափքի արքա Զարեհի Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը: Ք. ա. 180-ական թթ. Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր: Քիչ ավելի ուշ՝ Ք. ա. 163 թ., անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախ կինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր: Այդպիսով՝ Ք. ա. II դարից կային չորս հայ- կական թագավորություններ` Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն: Արտաշես I-ը և հայկական հողերի միա վորումը: Սելևկյան պետությունն արել էր ամեն ինչ, որ թուլացնի Հայաստանը: Ք. ա. 201-190 թթ. ընթացքում Ծոփքից բացի Մեծ Հայքից անջատվել էին սահմա- նամերձ այլ շրջաններ ևս: Առիթից օգտվել էին նաև հարևան պետությունները` նվա ճելով հայկական մի շարք տարածքներ: Արտաշես I-ի (Ք.ա. 189-160 թթ.) առաջնա- հերթ խնդիրներից էր Մեծ Հայքից անջատ ված տարածքները վերադարձնելը: Նա Սա- րաստանից (Ատրպատականից), Վրաստա նից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ` Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց անջատված շրջանները: Փաստորեն, Արտաշես I-ը Մեծ Հայքի թագավորության մեջ միավորեց հայկա- կան տարածքների մեծագույն մասը: Այդ պատճառով էլ հույն պատմիչ Պոլիբիոսը նրան անվանում է «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»: Զարեհի մահվանից հետո Արտաշես I-ը փորձեց Մեծ Հայքին վերամիավորել նաև Ծուփքի թագավորությունը: Դա, սակայն, չհաջողվեց: Այդ ծրագիրը հետագայում իրականացրեց Արտաշես I-ի թոռը: Տիգ- րան II Մեծը:
