Մենք նշում ենք Ամանորը իմ տատիկի տանը ։ Ես ամեն տարի ժամը 12-ից հետո բաժանում եմ նվերները ։Ես շատ եմ սիրում այս տոնը, որովհետև այդ տոնը բոլորին ուրախեցնում է ։Ամեն տարի մենք միասին պատրաստում ենք շատ համեղ ուտեստներ։
Տոնածառը միշտ զարդարում ենք դեկտեմբերի 25-ին ։

Թող ամենալավն ու խաղաղավետը լինեն Նոր տարվա առաջին օրը, հաջորդ օրերը և մնացած բոլոր օրերը:
Մաղթենք, որ Նոր տարին խաղաղավետ լինի, խաղողավետ լինի, հացավետ լինի:
Թող Նոր տարին աշխարհին խաղաղության մեջ պահի, փակի չարիք բերող ուժերի ճամփան;
Մաղթենք, որ Ամանորը խաղաղառատ, բերքառատ և լուսառատ լինի և անկատար չթողնի ոչ մեկի բարի ցանկությունը:
Ամանոր, տարին խաղաղ պահիր, մեր տունն ու տեղը՝ շեն ու առատ:

Առաջադրանք:
Ինքդ գրիր ամանորյա մաղթանքներ՝ ուղղված ընտանիքիդ, աշխարհին:

Այս Նորտարի թող խաղաղություն լինի ողջ աշխարին։
Թող ընտանիքս առողջ լինի։
Թող եղպայրս ուախ լինի։

ՊԱՏՐԱՍՏՎԵ՛Ք ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼ։

1․ Հայաստանը Ք․ա․ 4-րդ դարի վերջին։ էջ 73-74 

2․ Հայոց թագավորությունները և Սելևկյանները։ էջ 73-74

3․ Երվանդական թագավորության անկումը։ էջ 74-75

4․ Հայկական թագավորությունների անկախացումը։ էջ 76-80

ԿԱՏԱՐԵ՛Ք ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐԸ։

1․ Ք․ա․ 4-րդ դարի վերջին ո՞ր հզոր տերությունն էր Հայա9ստանի հարավային հարևանը։
Սելևկյան տերությունը։

2․ Ք․ա․ 3-րդ դարում ի՞նչ հայկական թագավորություններ գոյություն ունեին։
Մեծ և Փոքր Հայքի թաքավորություններ։

3․ Ովքե՞ր էին իշխում Կոմմագենեում և Ծոփքում։
Կոմմագենեում՝ Սամոս (Շամ) Երվանդականը, Ծոփքում՝ Արշամը։

4․ Ովքե՞ր էին Արտաշես 1-ինը և Զարեհը, և ինչպե՞ս գրավեցին Մեծ Հայքն ու Ծոփքը։
Արտաշես 1-ինը Մեծ Հայքի թագավորն էր, Զարեհը Ծոփքի։ Արտաշես 1-ինը Սարաստանից, Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին միավորեց անջատված շրջանները։ Զարեհի մահից հետո Արտաշեսը որոշեց Ծոփքն էլ միավորել Մեծ Հայքին, սակայն դա արեց նրա թոռը՝ Տիգրան 2-րդ Մեծը։

5․ Ինչպե՞ս և ե՞րբ անկախացան Մեծ Հայքն ու Ծոփքը։
Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պարտություն կրեցին Հռոմից։ Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությունից օգտվելով՝Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը։ Ք․Ա 189 թ․։

6․ Արտաշես 1-ինը ո՞ր երկրներից ետ վերադարձրեց հայկական հողերը։
Արտաշեսը 1- ինը Մարաստանից, Վրաստանից, Պոնտոսից, Սելևկյան պետությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց հայկական հողերը:

Հայկական թագավորությունների ան- կախացումը: Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ Ք. ա. 190 թ. տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պարտություն կրեցին Հռոմից: Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությունից օգտվելովՔ. ա. 189 թ. Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը: Հռոմը, որին ձեռնտու էր իր հակառակորդ Սելևկյան տերու թյան թուլացումը, անմիջապես ճանաչեց նրանց անկախությունը: Մեծ Հայքի նորահռչակ թագավորու թյունն իր հիմնադրի անունով կոչվում է Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը: Ք. ա. 180-ական թթ. Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր: Քիչ ավելի ուշ՝ Ք. ա. 163 թ., անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր: Այդպիսով Ք. ա. II դարից կային չորս հայ- կական թագավորություններ` Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն:
Արտաշես I-ը և հայկական հողերի միավորումը: Սելևկյան պետությունն արել էր ամեն ինչ, որ թուլացնի Հայաստանը: Ք. ա. 201-190 թթ. ընթացքում Ծոփքից բացի Մեծ Հայքից անջատվել էին սահմա-նամերձ այլ շրջաններ ևս: Առիթից օգտվել էին նաև հարևան պետություններընվաճելով հայկական մի շարք տարածքներ: Արտաշես I-ի (Ք.ա. 189-160 թթ.) առաջնահերթ խնդիրներից էր Մեծ Հայքից անջատված ված տարածքները տարածքները վ վերադարձնելը: Նա Մարաստանից (Ատրպատականից), Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց անջատված շրջանները:
Փաստորեն, Արտաշես I-ը Մեծ Հայքի թագավորության մեջ միավորեց հայկա- կան տարածքների մեծագույն մասը: Այդ պատճառով էլ հույն պատմիչ Պոլիբիոսը նրան անվանում է «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»:
Զարեհի մահվանից հետո Արտաշես I-ը փորձեց Մեծ Հայքին վերամիավորել նաև Ծոփքի թագավորությունը: Դա, սակայն, չհաջողվեց: Այդ ծրագիրը հետագայում իրականացրեց Արտաշես I-ի թոռը` Տիգ- րան II Մեծը:

Արտաքին քաղաքականության մեջ ևս Արտաշես I-ը հասավ լուրջ ձեռքբերումների: Ք. ա. 183-179 թթ. Փոքր Ասիայի տարածքում հինգ փոքր պետություններ պատերազմ էին մղում միմյանց դեմ: Որպես տարածաշրջանի ազդեցիկ երկու ուժեր` Հռոմեական պետությունն ու Մեծ Հայքը միջամտեցին պատերազմի դադարեց- ման համար: Հաշտության պայմանագրի կնքման ընթացքում Արտաշես I-ը կարողացավ ընդարձակել Փոքր Հայքի տարածքը Պոնտոսի հաշվին: Նրա նպատակը հեռանկարում հայկական բոլոր հողերը մեկ թագավորության մեջ միավորելն էր:
Նա վարում էր իր գլխավոր հակառա կորդ Սելևկյան տերությանը թուլացնելու քաղաքականություն: Երբ Մարաստանի սատրապ Տիմարքոսն ապստամբեց Սելևկյանների դեմ և իրեն հռչակեց անկախ թագավոր, Արտաշես I-ն անմիջապես օգնեց նրան իր զորքերով:

Երբ է տեղի ունեցել Մարգանեսիայի ճակատամարտը
Ճակատամարտը տեղի է ունեցել 190 թվականին։
Ի՞նչ նշանակություն է ունեցել այն Հայաստանի համար:
 Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրություններից օգտվելով՝ Ք․ա․ 189 թ․ Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը։

Ե՞րբ են անկախացել Ծոփքը և Փոքր Հայքը: Ո՞վ էր Փոքր Հայքի արքան Ք. ա. 180–ական թվականներին:
Արքան՝ Միհրդատ Երվանդականն էր։
Ք․ա․ 180-ական թթ․։

Ե՞րբ և ում գլխավորությամբ է հռչակվել Կոմմագենեի անկախ թագավորությունը:
Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը։ Ք․ա․ 180-ական թթ․ Փոքր Հայքի արքան ՄիհրդատԵրվանդականն էր։ Քիչ ավելի ուշ՝ Ք․ա․ 163 թ․ անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր։

Ե՞րբ է գահակալել Արտաշես I-ը:
Ք․ա․ 189-160։

Ո՞ր երկրներից է նա հետ գրավել հայկական հողերը:
Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը։ Ք․ա․ 180-ական թթ․ Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր։ Քիչ ավելի ուշ՝ Ք․ա․ 163 թ․ անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր։

Ինչո՞ւ է հույն պատմիչ Պոլիբիոսը Արտաշես I-ին անվանել «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»:
Նա Մարաստանից (Ատրպատականից), Վրաստանից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ՝ Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեցանջատված շրջանները։

Ներկայացրեք Արտաշես I-ի արտաքին քաղաքականության արդյունքները:
Արտաքին քաղաքականության մեջ ևս Արտաշես 1-ը հասավ լուրջ ձեռքբերումների։ Ք․ա․ 183-179 թթ․ Փոքր Ասիայի տարածքում 5 փոքր պետություններպատերազմ էին մղում միմյանց դեմ։ Որպես տարածաշրջանի 2 ազդեցիկ ուժեր՝ Հռոմեական պետությունն ու Մեծ Հայքը միջամտեցին պատերազմի դադարեցման համար։

Հայկական թագավորությունների ան- կախացումը: Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ Ք. ա. 190 թ. տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պար տություն կրեցին Հռոմից: Ստեղծված նպաստավոր միջազգային իրադրությու- նից օգտվելով Ք. ա. 189 թ. Արտաշեսը Մեծ Հայքում և Զարեհը Ծոփքում վերականգ- նեցին անկախությունը: Հռոմը, որին ձեռն- տու էր իր հակառակորդ Սելևկյան տերու թյան թուլացումը, անմիջապես ճանաչեց նրանց անկախությունը: Մեծ Հայքի նորահռչակ թագավորու- թյունն իր հիմնադրի անունով կոչվում է Արտաշեսյան։ Թափքի արքա Զարեհի Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը: Ք. ա. 180-ական թթ. Փոքր Հայքի արքան Միհրդատ Երվանդականն էր: Քիչ ավելի ուշ՝ Ք. ա. 163 թ., անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագենեն, որը նախ կինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր: Այդպիսով՝ Ք. ա. II դարից կային չորս հայ- կական թագավորություններ` Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն: Արտաշես I-ը և հայկական հողերի միա վորումը: Սելևկյան պետությունն արել էր ամեն ինչ, որ թուլացնի Հայաստանը: Ք. ա. 201-190 թթ. ընթացքում Ծոփքից բացի Մեծ Հայքից անջատվել էին սահմա- նամերձ այլ շրջաններ ևս: Առիթից օգտվել էին նաև հարևան պետությունները` նվա ճելով հայկական մի շարք տարածքներ: Արտաշես I-ի (Ք.ա. 189-160 թթ.) առաջնա- հերթ խնդիրներից էր Մեծ Հայքից անջատ ված տարածքները վերադարձնելը: Նա Սա- րաստանից (Ատրպատականից), Վրաստա նից, Պոնտոսից, իսկ ավելի ուշ` Սելևկյան տերությունից հետ գրավեց և Մեծ Հայքին վերամիավորեց անջատված շրջանները: Փաստորեն, Արտաշես I-ը Մեծ Հայքի թագավորության մեջ միավորեց հայկա- կան տարածքների մեծագույն մասը: Այդ պատճառով էլ հույն պատմիչ Պոլիբիոսը նրան անվանում է «Հայաստանի մեծագույն մասի կառավարիչ»: Զարեհի մահվանից հետո Արտաշես I-ը փորձեց Մեծ Հայքին վերամիավորել նաև Ծուփքի թագավորությունը: Դա, սակայն, չհաջողվեց: Այդ ծրագիրը հետագայում իրականացրեց Արտաշես I-ի թոռը: Տիգ- րան II Մեծը:

Երկրի վրա իջավ խորհրդավոր սուրբ գիշերը` մեծ ուրախություն պարգևելով մարդկանց: Բեթղեհեմի լքված քարայրերից մեկում ծնվեց աշխարհի Փրկիչը: Ականջ դնելով հրեշտակների երգեցողությանը` հովիվները փառաբանում և երախտագիտություն էին հայտնում Աստծուն, հետևելով ուղեցույց աստղին` մոգերը հեռավոր արևելքից շտապում էին` խոնարհվելու Աստվածային Մանկանը: Ոչ միայն մարդիկ, այլև քարայրը շրջապատող ծառերն ու ծաղիկներն էին յուրովի մասնակցում մեծ խորհրդին: Նրանք ուրախ տարուբերվում էին` ասես խոնարհվելով Օրհնյալ Մանկանը: Բոլորն էլ ցանկանում էին տեսնել նորածին Փրկչին. ծառերն ու թփերը տարածում էին իրենց ճյուղերը, ծաղիկները` բարձրացնում գլուխները` ջանալով տեսնել քարայրի ներսը:
Բոլորից երջանիկ էին քարայրի մուտքի մոտ կանգուն երեք ծառերը, նրանց լավ տեսանելի էր մսուրը և այնտեղ պառկած Մանուկը` շրջապատված հրեշտակների դասով: Այդ ծառերն էին` սլացիկ արմավենին, հրաշալի բուրող ձիթենին և համեստ, կանաչ եղևնին: Եվ ահա լսվեց հետևյալ խոսակցությունը.
— Գնանք մենք էլ խոնարհվենք Աստվածային Մանկանը և նրան մատուցենք մեր նվերները, — ասաց ձիթենին` դիմելով արմավենուն:
— Ինձ էլ տարեք ձեզ հետ, — ամաչկոտ ասաց համեստ եղևնին:
— Ո՞ւր` մեզ հետ, — արհամարհանքով նայելով նրան` հպարտորեն ասաց արմավենին:
— Իսկ դու ի՞նչ նվեր կարող ես տալ Աստվածային Մանկանը, — ավելացրեց ձիթենին: — Դու ի՞նչ ունես. միայն ծակող ասեղներ և զզվելի կպչուն խեժ:
Լռեց խեղճ եղևնին և հնազանդորեն ետ քաշվեց` չհամարձակվելով մտնել քարայր:
Սակայն հրեշտակը լսեց ծառերի խոսակցությունը, տեսավ թե արմավենու և ձիթենու հպարտությունն ու գոռոզությունը, թե եղևնու համեստությունը: Հրեշտակը խղճաց եղևնուն և կամեցավ օգնել նրան:
Փարթամ արմավենին խոնարհվեց Մանկանը և Նրան տվեց իր շքեղ պսակի լավագույն տերևը.
— Թող այն Քեզ զովություն պարգևի շոգ օրերին, — ասաց նա:
Իսկ ձիթենին խոնարհեց իր ճյուղերն ու հոտավետ յուղ կաթեցրեց, և ամբողջ քարայրը լցվեց անուշ բույրով:
Եղևնին հետևում էր նրանց տխուր, սակայն` առանց նախանձի:
«Նրանք իրավացի են, ինչպե՞ս կարող եմ համեմատվել նրանց հետ: Ես այնքան խեղճ եմ, չնչին, արդյո՞ք արժանի եմ մոտենալու Աստվածային Մանկանը», — մտածում էր նա:
Սակայն հրեշտակն ասաց նրան.
— Քո համեստությամբ ինքդ քեզ նվաստացնում ես, սիրելի եղևնի, սակայն ես քեզ կմեծարեմ և քույրերիցդ ավելի լավ կզարդարեմ:
Եվ հրեշտակը երկնքին նայեց, մութ երկինքը փայլեց պայծառ աստղերով: Հրեշտակը նշան արեց, և աստղերը մեկը մյուսի ետևից սկսեցին թափվել ցած, ուղիղ եղեևնու կանաչ ճյուղերի վրա, և շուտով եղևնին փայլեց վառ կրակներով: Իսկ երբ Աստվածային Մանուկն արթնացավ, Նրա ուշադրությունը գրավեցին ոչ թե քարայրի սքանչելի բույրը և արմավենու շքեղ հովհարը, այլ փայլփլուն եղևնին: Մանուկը նայեց եղևնուն, ժպտաց և թաթիկները մեկնեց դեպի եղևնին: Հրճվեց եղևնին, սակայն չհպարտացավ, չմեծամտացավ և իր ողջ փայլով ջանաց լուսավորել ստվերում կանգնած ձիթենուն և արմավենուն: Չարին նա պատասխանեց բարով: Իսկ հրեշտակը տեսավ դա և ասաց.
— Սիրելի եղևնի, դու բարի ես, և դրա համար էլ կպարգևատրվես: Ամեն տարի այդ նույն ժամանակ դու կզարդարվես լույսերի փայլով, և թե երեխաները, թե մանուկները կուրախանան` նայելով քեզ: Եվ դու, համեստ, կանաչ եղևնի, այսուհետև կդառնաս Սբ. Ծննդյան ուրախ տոնի խորհրդանիշը:

Առաջադրանք:
Ուրիշ ի՞նչ պատմություններ գիտեք եղևնիների մասին:

Հին հայկական առասպելներում եղևնին նշվում է որպես ծառ, որը համարվում է երկրի համար շատ օգտակար և սուրբ։ Այս պատմության համաձայն՝ եղևնին ծառերից ամենաբարձրն ու ամուրն էր, ուստի այն կապված էր աստվածների հետ։


Բառարանով գտիր ընդգծված բառերի հոմանիշները:
ուրախություն պարգևելով -Խնդություն,
փառաբանում -երկրպագել
երախտագիտություն -Շնորհակալություն
մոգերը -կախարդ
յուրովի -ինքնին
տարուբերվում -շարժվել
տարածում -մեկնել,
ջանալով -աշխատել

Աղբյուրը

Առաջադրանքներ:
1.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծել 5 պարզ ածական.
ա. մանր, ալեկոծ, կույր, աղվես, աներ, կլոր, անգործ, կարճլիկ, կաղ, տկլոր
բ. երջանիկ, համերաշխ, քաջ, անայլայլ, անուրջ, խաղաղ, երկար, կարճ, անարգ, անվախ
գ. ուրախ, գաթա, խրոխտ, բոլոր, նեղ, հաստ, դաշտ, նոսր, զորեղ, ճահճապատ
դ. աշխույժ, գավաթ, գմբեթ, կայտառ, դրոշ, մեղմ, լուրջ, ծանր, ուժեղ, դիտմամբ

2.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծել 5 բարդ ածական.
ա. կավաշեն, խորապես, լիտրանոց, բրոնզաձույլ, սևաթույր, հանդարտ, մեծաշնորհ, թափուր, քաջարի, ճերմակ
բ. ուղղակի, ճերմակահեր, հեռահար, հավասար, ոսկեդեղին, նշաձև, կիսաբաց, դժբախտ, երիտասարդական
գ. մոխրագույն, շեղակի, արագընթաց, ծիծաղաշարժ, առհավետ, սրաքիթ, գանգրահեր, հավերժ, պատրաստ:

3. Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծել 5 ածանցավոր ածական.
ա. բրդյա, քնքուշ, սովորական, դժվար, տգետ, ողորկ, հունիսյան, գունեղ, քաղցր, օտար
բ. հսկայական, նիհար, ամենամեծ, վստահ, դժգոհ, հարմար, անկիրթ, բարի, գեղեցիկ, լիուլի
գ. կապտավուն, մթին, պակաս, լավատես, դժբախտ, կապույտ, անվախ, կոպիտ, զորավոր, վարար
դ. ամենապայծառ, հոսուն, ուրախ, սիրելի, ծարավ, հզորագույն, պղտոր, վճիտ, գունատ, գիտակից

4.Կապակցության իմաստն արտահայտիր ածականով.
կանաչով զարդարված- կանաչազարդ
մանրէներ սպանող-Մանրէասպան
մշուշով պատված-մշուշապատ
անուշ բուրող-անուշաբույր
տխուր դեմքով- տխրադեմ
միրգ տվող-մրգատու
նոր տնկած-նորատունկ
շահույթ բերող-շահութաբեր
կարմիր մազերով-կարմրամազ
շնորհներ չունեցող-անշնորհ
պողպատից ձուլված-պողպատաձույլ

Մենք ձայնը լսում ենք աղբյուրից բավականին մեծ հեռավորությունների վրա։ Իսկ ինչպե՞ս է տատանվող մարմնից ձայնը հասնում մեր ականջին։

Ձայնը լսելու համար ձայնի աղբյուրի և ականջի միջև պետք է լինի որևէ հաղորդող միջավայր, անօդ տարածությամբ ձայնը չի տարածվում։

Տատանվող լարը շարժման ուղղությամբ առաջացնում է իր առջևի օդի խտացում, իսկ մյուս կողմով՝ օդի նոսրացում։

Օդի այդպիսի խտացումները և նոսրացումները արագ հաջորդում են իրար և հաղորդվում ավելի հեռու գտնվող շերտերին. օդում տարածվում է ձայնային ալիք:

Երբ այն հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք աղբյուրի արձակած ձայնը։

Ձայնը լավ է հաղորդում ոչ միայն օդը, այլևջուրը, փայտը, հողը, մետաղները և այլն։

Տարբեր նյութերում ձայնը տարածվում է տարբեր արագություններով:

Օրինակ

Օդում ձայնը տարածվում է մոտավորապես 340 մ/վ արագությամբ, ջրում՝ 1500 մ/վ: 

Ձայնը շատ ավելի լավ տարածվում պինդ մարմիններում, հատկապես՝ մետաղներում: Երկաթում ձայնը տարածվում է մոտ 5000 մ/վ արագությամբ:

Երկու մարդկանց խոսակցությանը չեն խանգարում նրանց միջև գտնվող ծառը կամ ցանկապատը։ Դա նշանակում է, որ ձայնը շրջանցում է ոչ մեծ չափերի արգելքները։

Սակայն ձայնը չի կարող շրջանցել զգալի չափեր ունեցող արգելքները՝ լեռը, շենքի պատը, անտառը և այլն։   

Ձայնը անդրադառնում է զգալի չափեր ունեցող արգելքներից:

Երբ արգելքներից անդրադարձած ձայնը հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք ձայնի արձագանքը։ 

Որպեսզի մեր ականջը տարբերի արձակած և անդրադարձած ձայները, անհրաժեշտ է, որ ձայնն անդրադարձնող մարմինը գտնվի բավականաչափ մեծ հեռավորության վրա: Դրա շնորհիվ է, որ սովորաբար մենք արձագանքը լսում ենք դատարկ շինություններում:

Հարցեր.

1.Իկչ է ձայնը:
Ձայն, ֆիզիկական երևույթ, որ ալիքների մեխանիկական տատանումների տեսքով տարածումն է պինդ, հեղուկ կամ գազային միջավայրում։

2.Ինչպես է ձայնը տարածվում:

Օդի այդպիսի խտացումները և նոսրացումները արագ հաջորդում են իրար և հաղորդվում ավելի հեռու գտնվող շերտերին. օդում տարածվում է ձայնային ալիք:

Երբ այն հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք աղբյուրի արձակած ձայնը։

3. Ինչպեդ է ձայնը անդրադարձվում:

Ձայնը անդրադառնում է զգալի չափեր ունեցող արգելքներից:

Երբ արգելքներից անդրադարձած ձայնը հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք ձայնի արձագանքը։ 

4. Որոնք են լավ հաղորդիչներ ձայնի տարածման համար:
Ձայնը շատ ավելի լավ տարածվում պինդ մարմիններում, հատկապես՝ մետաղներում: Երկաթում ձայնը տարածվում է մոտ 5000 մ/վ արագությամբ: